Conscience is de eerste romanschrijver in Vlaanderen. Zijn omvangrijke productie (meer dan honderd boeken) omvat naast historische romans en verhalen ook enkele populairwetenschappelijke werken. In de typisch romantische historische romans evoceert hij vol vuur uiteenlopende perioden uit het vaderlandse verleden. Het bekendst is ongetwijfeld De Leeuw van Vlaenderen. Zijn werk heeft niet alleen het collectieve geheugen van Vlaanderen verrijkt met een aantal onsterfelijke literaire figuren, maar ook een beslissende rol gespeeld in de vorming van het Vlaamse nationale bewustzijn. Conscience is tevens een belangrijk pleitbezorger voor de moedertaal, de Vlaamse letteren en de culturele emancipatie.
Natuurlijk bestonden er al (kortere) levensbeschrijvingen en honderden studies en essays over zijn leven en werk. Maar met Voor moedertaal en vaderland is nu de eerste échte, volledige en op diepgaand onderzoek gebaseerde levensbeschrijving het licht gezien van de man die zijn (Vlaamse) volk meer dan spreekwoordelijk heeft leren lezen. Auteur is Johan Vanhecke.
Johan Vanhecke was hoofd archiefverwerking in het Letterenhuis en de schrijver van onder meer de biografie van Johan Daisne (2014) en In de ban van de hobbit – Leven en werk van Tolkien (2005). Hij heeft zich opnieuw vastgebeten in een omvangrijk onderwerp met als resultaat Voor moedertaal en vaderland. Het boek is grotendeels gebaseerd op onderzoek in het Letterenhuis.
Het archief van Conscience in het Letterenhuis is indrukwekkend – en vormde in feite het begin van het Letterenhuis in 1933 (toen nog het Museum van de Vlaamsche Letterkunde): meer dan 200 manuscripten van zijn romans, zo’n duizend brieven van en aan hem, duizenden kranten- en tijdschriftartikelen over zijn werk, tientallen foto’s, tekeningen en schilderijen en meer dan veertig gebeeldhouwde bustes. Uiteraard verdiepte Vanhecke zich ook in de geschiedenis, in het werk van de auteur en in dat van zijn schrijvende tijdgenoten, in hun levens en hun archieven en in die van zijn familie, vrienden, vijanden en andere belangrijke personen uit de 19de eeuw.
Conscience is de enige Vlaamse auteur van wie het volledige werk in het Frans en het Duits werd vertaald, en van wie veel boeken ook in andere talen verschenen. Hij werd bij het verschijnen van zijn ‘honderdste boekdeel’ in Brussel gevierd door tienduizenden lezers, en was de eerste die het aandurfde op het Belgische grondgebied een roman in het Nederlands te publiceren.
Conscience stond aan de wieg van de eerste Vlaamse krant, hij promootte onderwijs voor vrouwen, ijverde voor het gebruik van de volkstaal in openbare besturen en in rechtszaken en vocht tegen iedereen die het Nederlands als cultuurtaal door het Frans wilde laten verdringen.
Hij maakte het lezen van boeken populair bij het gewone Vlaamse volk, ijverde voor de ontvoogding van de Vlaamse Belgen en gaf hen met De Leeuw van Vlaanderen in 1838 hun eigen epos.
Podcast
Naast het boek maakte Johan Verhecke, samen met Pat Donnez, een 6-delige podcastreeks over het leven en oeuvre van Hendrik Conscience.
- Vanaf zondag 24 oktober, tussen 18u en 20u op Klara
- De reeks is nadien ook te beluisteren als podcast
- Meer info over de podcastreeks
