Overslaan en naar de inhoud gaan

Paul van Ostaijen

Vers geplakt, een poëziereeks op ATV met Maud Vanhauwaert

In de zevende aflevering van 'Vers geplakt' gaat Maud Vanhauwaert met een gedicht uit 'Feesten van angst en pijn' van Paul van Ostaijen naar zijn middelbare school, het Koninklijk Atheneum in Antwerpen. Hij haalde er nooit een diploma, maar werd er wel gebeten door literatuur.

Ontdek hier alle uitzendingen van 'Vers geplakt' >>

Zot polleke

Paul van Ostaijen (1896-1928) is een van de bekendste Vlaamse dichters. ‘Zot polleke’, zoals zijn bijnaam luidde, maakte zijn middelbare school niet af: liever stortte hij zich in het Antwerpse nachtleven, waar hij kunstenaars en schrijvers ontmoette. Zelf begon hij gedichten te schrijven, terwijl hij voor zijn inkomsten een baantje had als klerk op het Antwerpse stadhuis. 

Berlijn

Van Ostaijen sloot zich aan bij de activistische flaminganten, die tijdens de Eerste Wereldoorlog in de komst van de Duitsers kansen zagen om de positie van de Vlamingen in België te verbeteren. Aan het einde van de oorlog vertrok hij naar Berlijn om aan vervolging wegens activisme te ontkomen. Hij zou drie jaar in het woelige naoorlogse Berlijn blijven. Het leven was er moeilijk, onder meer omdat hij niet aan een baan geraakte. Het verblijf vormt artistiek gezien een belangrijke periode voor Van Ostaijen: hij kwam in contact met kunstenaars en schrijvers uit progressieve kunstkringen en schreef er een aantal belangrijke dichtbundels.

Tuberculose

In 1921 kwam hij terug naar België en werkte in een boekhandel, als kunsthandelaar en als uitgever van tijdschriften. Hij stierf in 1928 aan tuberculose, na de laatste jaren van zijn leven in verschillende sanatoria te hebben doorgebracht. 

Typografische gedichten

Van Ostaijens dichtbundels, Music-Hall (1916), Het sienjaal (1918), Bezette stad (1921) en De feesten van angst en pijn (1928) zijn iconisch geworden. Zijn gedichten zijn modernistisch in de meest letterlijke zin van het woord, geïnspireerd door het expressionisme en het dadaïsme. Ze bevatten verwijzingen naar films, jazz en reclameslogans, en zijn ook tegenwoordig nog steeds bekend, ook vanwege hun baanbrekende typografie. 

Paul van Ostaijen in het Letterenhuisarchief

Het Letterenhuis bewaart de grootste collectie archiefmateriaal van Paul van Ostaijen: verschillende versies van gedichten die inmiddels klassiek geworden zijn, maar ook bijvoorbeeld het kladhandschrift van De bankroet jazz (1921), dat als het oudste filmscenario in het Nederlands kan worden beschouwd.  

In 2017 verwierf het Letterenhuis het manuscript van een onbekend toneelstuk van Van Ostaijen. Het is een onvolledig kladhandschrift met doorhalingen, verbeteringen en aanvullingen én tal van regieaanwijzingen. Net als in Van Ostaijens grotesken wordt ook in dit toneelstuk een loopje genomen met de logica. 

Koninklijk Atheneum Antwerpen

Twintigste Landdag van Jong Vlaanderen, het Verbond der Vlaamsgezinde Studenten van het Middelbaar- en Normaalonderwijs, Kon. Atheneum Antwerpen, 11, 12 en 13 april 1914. Zittend derde van rechts: René Victor; vierde: Paul van Ostaijen

Artikels uit ons tijdschrift Zuurvrij

Stan van Ostaijen, de broer van - financier van 'Bezette stad'

een artikel uit Zuurvrij 7

Paul van Ostaijen schrijft in Berlijn zijn dichtbundel 'Bezette stad', maar hoe krijgt hij dat gepubliceerd in België? Gelukkig zijn daar jeugdvriend René Victor, beeldhouwer Oscar Jespers én broer Stan van Ostaijen.

Soldaat Paul van Ostaijen schrijft 'het bordeel van Ika Loch'

een artikel uit Zuurvrij 32

In 2016 kwam het manuscript van 'het bordeel van Ika Loch' plots boven water. Sindsdien kunnen tekstediteurs één stap verder teruggaan in de genese, tot bij het handschrift. Voordien moesten ze het stellen met de eerste druk.

Het gordijn der herinnering. Overpeinzingen bij een onbekend toneelfragment van Paul van Ostaijen

een artikel uit Zuurvrij 35

Begin 2017 duikt een onbekend toneelstuk van Paul van Ostaijen op. Dat leidt tot heel wat raadsels. Van Ostaijen staat niet bekend als theaterauteur, hij schreef maar enkele toneelstukken. Waarom en wanneer schreef hij dit stuk?

UItzendingen

Meld je aan voor de nieuwsbrief